• ... toont de huisregels van het gemeentelijke kraamcentrum "Zuflucht" uit 1901.
• Deugdzame en getrouwde arme vrouwen die pas bevallen waren, konden negen dagen lang gebruik maken van het Marianneninstitut in de Bendelstraße, dat in 1830 werd opgericht.
• Ongehuwde vrouwen en vrouwen die als onvruchtbaar werden beschouwd, konden terecht in het gemeentelijke kraamcentrum "Zuflucht", dat zich aan de achterkant van het Marianneninstituut bevond.

Het Akense Stadsarchief presenteert regelmatig interessante items uit zijn depots als Archief van de Maand. Het item met een korte begeleidende tekst wordt gepresenteerd in een vitrine in de foyer van het stadsarchief aan de Reichsweg en digitaal op de homepage van het archief. In maart 2025 toont het archiefstuk van de maand de huisregels van het gemeentelijke kraamcentrum "Zuflucht" uit 1901.

Zwangere vrouwen die in de 19e eeuw in Aken in armoede leefden, hadden niet veel mogelijkheden voor ondersteuning tijdens de bevalling. Deugdzame en getrouwde arme vrouwen die pas bevallen waren, konden negen dagen lang gebruik maken van het Marianneninstitut in de Bendelstraße, opgericht in 1830. Het instituut was vernoemd naar prinses Marianne van Pruisen.

Het gemeentebestuur voor de armen betaalde de kosten van het verblijf
. Gedurende deze tijd kregen de vrouwen alles wat ze nodig hadden gratis en werden ze door de vroedvrouwen van het instituut getraind in het omgaan met hun baby's. De gemeentelijke armenadministratie betaalde hun verblijfskosten. Het Marianneninstituut, dat in 1897 naar een groter pand in de Jakobstraße 18 verhuisde, bestond tot 1959; er werden ongeveer 40.000 Akenaren geboren.

Ongehuwde vrouwen en vrouwen die niet als deugdzaam werden beschouwd, konden terecht in het gemeentelijke kraamcentrum "Zuflucht", dat zich aan de achterkant van het Marianneninstituut bevond en zijn ingang aan de Annuntiatenbach had. Het terrein voor de "Zuflucht" werd in 1899 door het gemeentebestuur voor de armen gekocht van de Mariannenverein, de exploitant van het Marianneninstitut, en daar werd het kraamcentrum gebouwd. Het geld hiervoor kwam voornamelijk van een stichting die was opgericht door Philipp Heinrich Cockerill. De stad Aken sloot een contract met de Mariannenverein voor de verzorging van de vrouwen in de "Zuflucht", dat op 1 april 1901 van kracht werd.

"Strenge" huisregels
Er waren strikte "huisregels voor de patiënten van de gemeentelijke kraamkliniek 'Zuflucht'". De zwangere vrouwen werden "verpleegpatiënten" genoemd en werden in verschillende klassen ingedeeld. De stad betaalde de laagste cateringkosten voor de verpleegpatiënten in klasse III, daarom moesten ze deelnemen aan het werk in de kraamkliniek en mochten ze alleen instellingskleding dragen.

De vrouwen moesten zich "fatsoenlijk en rustig" gedragen. "Alle lawaai, geschreeuw en geruzie is verboden." Ze mochten overdag niet in hun slaapkamers komen en mochten alleen bezoek ontvangen op zondag van 14.00 tot 15.00 uur; vrouwen die net bevallen waren mochten helemaal geen bezoek ontvangen.

Post ging door de handen van de vroedvrouw en vrouwen konden geweigerd worden post te ontvangen of te versturen als er een vermoeden was van een aanstootgevende inhoud. Ze mochten ook de instelling niet verlaten zonder toestemming van de arts. Maar de gedragsregels gingen nog verder. Het was hen verboden om "voor het raam te liggen of door woord of teken te communiceren met personen buiten de instelling". Overtredingen leidden tot onmiddellijk ontslag uit de instelling.


Bronnen:
Stadtarchiv Aachen, PRZ 30-1139 en -1319, fol. 117; BAU 5-738