• ... toont een concept van burgemeester Wilhelm Farwick uit augustus 1922 voor het geplande programma van de eerste constitutionele viering in Aken.

• Na de revolutie in november 1918 stelde de vrij gekozen Duitse Nationale Vergadering een nieuwe grondwet op voor het Duitse Rijk, die op 11 augustus 1919 van kracht werd. Tussen 1921 en 1932 werd 11 augustus ingesteld als feestdag.

• Op 1 augustus 1922 verplichtte de sociaaldemocratische minister van Binnenlandse Zaken Carl Severing de centrale staatsautoriteiten om samen met grotere gemeenten gedecentraliseerde grondwettelijke vieringen voor te bereiden. In Aken werd besloten om een ceremonie te houden in de kroningszaal van het stadhuis.

Het Akense Stadsarchief presenteert regelmatig interessante items uit zijn depots als Archief van de Maand. Het item met een korte begeleidende tekst wordt gepresenteerd in een vitrine in de foyer van het stadsarchief aan de Reichsweg en digitaal op de homepage van het archief. In augustus 2024 toont het archiefstuk van de maand een concept van burgemeester Wilhelm Farwick uit augustus 1922 voor het geplande programma van de eerste constitutionele viering in Aken.

Een nieuwe grondwet voor het Duitse Rijk
Na de revolutie in november 1918 stelde de vrij gekozen Duitse Nationale Vergadering een nieuwe grondwet op voor het Duitse Rijk, die op 11 augustus 1919 van kracht werd. Deze grondwet garandeerde fundamentele grondrechten en vrijheden, voerde vrij en gelijk stemrecht in ongeacht sociale status en geslacht en regelde de processen van de parlementaire democratie. Tussen 1921 en 1932 werd 11 augustus een officiële feestdag.

Op 1 augustus 1922 verplichtte de sociaaldemocratische minister van Binnenlandse Zaken Carl Severing de centrale staatsautoriteiten om samen met de grotere gemeenten gedecentraliseerde grondwettelijke vieringen voor te bereiden. Volgens hem moesten er "toespraken en, indien nodig, muzikale en declamatorische optredens" zijn, maar hij gaf de lokale organisatoren "een grote vrijheid van handelen". Hij beval echter wel dat de bevolking erbij betrokken moest worden en in het bijzonder "de organisaties van werkgevers- en werknemersverenigingen, kamers van koophandel en ambachten, gilden, ambtenarenorganisaties, enzovoort" moesten worden uitgenodigd.

Korte voorbereidingstijd
Het decreet gaf de Akense spelers slechts iets meer dan een week om de viering voor te bereiden en te coördineren met de Belgische bezettingsautoriteiten. Er werd besloten om de ceremonie in de Kroningszaal van het stadhuis te houden. Burgemeester Wilhelm Farwick legde het geplande programma op 8 augustus vast in het hier getoonde concept. Er waren meer dan 900 mensen uitgenodigd, die alle belangrijke autoriteiten, de rechterlijke macht, vakbonden, kerken, de Joodse gemeenschap, bedrijfs- en beroepsorganisaties, de politiek en de pers vertegenwoordigden. De gelegenheid van de viering werd benadrukt door het uithangen van de zwarte, rode en gouden nationale vlag in de hal en het vlaggen van de openbare gebouwen.

De ceremonie bestond uit drie toespraken. Omdat de functie van districtsvoorzitter vacant was, hield zijn plaatsvervanger Robert von Görschen de openingstoespraak. Hij nam een van Severings suggesties over en eerde de grondwet als symbool van nationale eenheid. Tegelijkertijd klaagde hij over de lasten die het Vredesverdrag van Versailles veroorzaakte en de problemen in de grensstreek. De eigenlijke toespraak werd gehouden door de plaatsvervangend rector van de Technische Universiteit, professor Max Semper. Hij was geen politicoloog, jurist of politicoloog, maar een geoloog en paleontoloog. Op een beslist nuchtere toon vatte hij de inhoud van de grondwet samen en sprak hij over het belang van verantwoordelijk bestuur. Burgemeester Farwick sloot de ceremonie af met een proclamatie ter ere van de Republiek, de Grondwet en het Vaderland.

Ceremonie met ongeveer duizend gasten
Vanaf 1924 diende deze eerste viering als voorbeeld voor de jaren die volgden. Het middelpunt bleef de ceremonie, meestal gehouden in het gemeentehuis met ongeveer duizend gasten. Voor de tiende verjaardag van de grondwet op 11 augustus 1929 nodigde de voorzitter van de regering de bevolking ook uit voor een feest in het Waldstation. Bij dezelfde gelegenheid riep een alliantie van republikeinse organisaties rond het Reichsbanner "Schwarz-Rot-Gold", SPD, vakbonden en de Duitse Vredesvereniging op tot een fakkeltocht. Burgemeester Wilhelm Rombach nodigde rijkspresident Paul von Hindenburg uit voor de viering in Aken en kreeg de belofte voor een bezoek op een andere datum het jaar daarop.

De grondwettelijke vieringen waren altijd een weerspiegeling van de politieke situatie. Zelfs in ceremoniële toespraken komt de toewijding aan de democratie soms oppervlakkig over; in individuele gevallen presenteerden sprekers ook autoritaire en nationalistische ideeën tijdens de grondwettelijke vieringen. Max Semper, de hoofdspreker in 1922, wendde zich tijdens de Weimarrepubliek ook tot de zogenaamde "rassenleer". En na een paar jaar werden fatale zwakheden in de grondwet duidelijk, omdat het de Rijkspresident in staat stelde om op een autoritaire manier te regeren met nooddecreten. Vanaf 1930 ondermijnde Hindenburg op deze manier de parlementaire democratie, voordat hij met Hitlers benoeming tot Rijkskanselier in 1933 de overgang naar de nazi-dictatuur in gang zette.