Ontwikkelingsplan

Het doel, de inhoud en de procedure voor het opstellen, wijzigen en annuleren van het bestemmingsplan zijn vastgelegd in het Bundesbaugesetzbuch (BauGB) en zijn bindend in heel Duitsland. De paragrafen 8-13a BauGB zijn expliciet gewijd aan het bestemmingsplan, terwijl andere bepalingen te vinden zijn in de paragrafen 1-13a BauGB.

De mogelijke inhoud van een bestemmingsplan is definitief vastgelegd in §9 BauGB. Verordeningen kunnen alleen om stedenbouwkundige redenen worden gemaakt.

Voorbeelden van mogelijke inhoud volgens §9 BauGB zijn

• Voor woongebieden, commerciële gebieden en andere soorten gebieden: Type en omvang van het gebruik van gebouwen en bovengrondse oppervlakken: waar mag ik als eigenaar wat en hoe bouwen?
• Gebieden voor openbaar gebruik (bijv. scholen)
• Verkeersgebieden
• Aan- en afvoergebieden
• Openbaar en privé groen
• Gebieden voor bescherming tegen schadelijke milieueffecten (bijv. geluidswerende maatregelen)
• Wateroppervlakken
• Landbouw en bosbouw
• Maatregelen en gebieden voor de bescherming, instandhouding en ontwikkeling van natuur en landschap

Ontwikkelingsplannen worden over het algemeen ontwikkeld vanuit het bestemmingsplan. Dit betekent dat de uitspraken in een ontwikkelingsplan de meer gedetailleerde uitspraken in het bestemmingsplan verfijnen. In sommige gevallen moet het bestemmingsplan gelijktijdig met het opstellen of wijzigen van een bestemmingsplan worden gewijzigd (parallelle procedure).

Ontwikkelingsplannen worden niet voor het hele stedelijke gebied opgesteld, maar alleen voor afgebakende toepassingsgebieden "indien en wanneer" vereist (artikel 1, lid 3, zin 1). In gebieden zonder gekwalificeerd ontwikkelingsplan (referentie) is §34 BauGB van toepassing in het bebouwde binnengebied en §35 BauGB in het buitengebied.

Ontwikkelingsplannen kunnen worden opgesteld voor heel verschillende plangebieden, wat betekent dat ontwikkelingsplannen ook heel verschillend kunnen worden vormgegeven binnen een gemeente.

Ontwikkelingsplannen kunnen dus

• Nieuwe ontwikkelingsgebieden met uitgebreide planningsverklaringen of
• voor de herplanning van reeds bebouwde gebieden met verschillende detailniveaus, van volledige herplanning tot bijvoorbeeld een zuiver tekstuele definitie van soorten gebruik.

In zeldzame gevallen kunnen ontwikkelingsplannen ook worden opgesteld voor gebieden die helemaal niet bebouwd mogen worden, maar alleen niet-bebouwde doelen hebben, zoals open ruimtes.

Tegelijkertijd kunnen ontwikkelingsplannen worden gedifferentieerd op basis van hun rechtsgevolgen.

• Een "gekwalificeerd bestemmingsplan" bevat minimaal bepalingen over het type en de omvang van het bouwgebruik, de stukken land die bebouwd mogen worden en de plaatselijke verkeersgebieden. Naast het bestemmingsplan en, indien van toepassing, andere bouwverordeningen zoals aanvullende verordeningen, is het de enige maatstaf voor de toelaatbaarheid van een bouwproject onder de planningswetgeving. Een dergelijk bestemmingsplan is over het algemeen vereist voor nieuwe ontwikkelingsgebieden.
• Een "eenvoudig bestemmingsplan" bevat niet alle bepalingen die vereist zijn voor een gekwalificeerd bestemmingsplan. Hier moeten verdere wettelijke voorschriften in acht worden genomen om de toelaatbaarheid van projecten te beoordelen, bijvoorbeeld de bepalingen voor bebouwde binnengebieden volgens artikel 34 BauGB of de buitenruimte volgens artikel 35 BauGB.
• Een "projectgebonden ontwikkelingsplan" volgens § 12 BauGB is een speciaal geval dat specifiek voor een bepaald project door de ontwikkelaar (investeerder) in overleg met de stad Aken wordt opgesteld en meestal ook door deze ontwikkelaar wordt uitgevoerd. Het kan inhoud bevatten die verder gaat dan de canon van paragraaf 9 BauGB. De beslissing over het plan en de rechtmatige realisatie ervan is echter ook de verantwoordelijkheid van de gemeenteraad van Aken. Een integraal onderdeel van het plan is een contract over de realisatie van het project, waarin ook verdere inhoud kan worden geregeld.

Een ontwikkelingsplan kan ook worden aangevuld met een stedenbouwkundig contract waarin de verdere inhoud bindend wordt geregeld tussen de stad en de ontwikkelaar.

Er is ook de mogelijkheid om de procedure voor sommige planinhouden te verkorten om het planningsproces te versnellen:

• De vereenvoudigde procedure volgens artikel 13 BauGB: Als het stedelijke bestemmingsplan of de wijziging of annulering ervan niet leidt tot aanzienlijke wijzigingen in de bestaande toelaatbaarheid van projecten en er geen ernstige gevolgen voor het milieu te verwachten zijn (en aan een aantal andere criteria wordt voldaan), kunnen afzonderlijke procedurestappen achterwege blijven. Dit geldt voor de eerste fase van publieke en officiële inspraak en ook voor het eventueel afzien van een milieubeoordeling en milieurapport.
• Ontwikkelingsplannen voor interne ontwikkeling in overeenstemming met artikel 13a BauGB: Dit instrument is ingevoerd om interne ontwikkeling te vereenvoudigen (als tegenhanger van het gebruik van greenfields). Onder bepaalde criteria kunnen de bepalingen van de vereenvoudigde procedure hier worden toegepast. Bovendien worden maatregelen niet gecategoriseerd als ingrepen in natuur en landschap en hoeven ze daarom niet te worden gecompenseerd.

In de regel bestaat een bestemmingsplan uit grafische en schriftelijke bepalingen. Deze bepalingen worden toegelicht in een toelichting met een gedetailleerd milieueffectrapport. In bijzondere situaties kunnen bestemmingsplannen worden beperkt tot grafische of schriftelijke bepalingen. De toelichting inclusief het milieueffectrapport is in alle gevallen verplicht.

De stappen voor het opstellen of wijzigen van het bestemmingsplan verschillen niet wezenlijk van de bestemmingsplanprocedures.

Twee belangrijke verschillen hebben betrekking op formele punten: Het ontwikkelingsplan wordt door de gemeenteraad als statuut aangenomen. Dit drukt het hogere juridische effect op iedereen uit. Bovendien is voor de goedkeuring van het ontwikkelingsplan over het algemeen geen toestemming nodig van de "hogere administratieve autoriteit" (het districtsbestuur van Keulen).

In de regel heeft alleen een ontwikkelingsplan dat door de gemeenteraad als statuut is aangenomen, rechtskracht.

Er zijn twee gevallen waarin hiervan kan worden afgeweken:

• Uitstel en wijzigingsverbod: De stad Aken ontvangt een bouwaanvraag die in strijd is met de stedenbouwkundige doelstellingen van de stad Aken, maar die anders goedgekeurd zou moeten worden. De stad heeft eerst de mogelijkheid om deze bouwaanvraag voorlopig uit te stellen (§15 BauGB). Daarna kan ze besluiten om een ontwikkelingsplan voor het betreffende gebied op te stellen. Dit besluit om een bestemmingsplan op te stellen moet vervolgens worden gepubliceerd en er moet een wijzigingsverbod voor de duur van het bestemmingsplan worden vastgesteld en ook worden gepubliceerd (§14 BauGB). In het aangewezen gebied mogen gedurende een bepaalde periode geen bouwprojecten worden gerealiseerd.
• Vroegtijdige ontvankelijkheid: Als kort voor de formele afronding van een planningsprocedure een bouwaanvraag wordt ontvangen die niet in strijd is met de verwachte bepalingen van het bestemmingsplan en de ontwikkeling is veiliggesteld, kan een bouwaanvraag worden goedgekeurd. (§33 BauGB)